|
| |
|
|
door Victor Christiano
2014-11
De toekomstige ontwikkeling van het internet wordt
door grote bedrijven gestuurd in een richting die wordt
aangeduid als Internet of Things (IoT). Dat is een overal aanwezig netwerk
waaraan allerlei van computerintelligentie voorziene dingen zijn gekoppeld.
Het IoT registreert, analyseert en bewaart voortdurend informatie over
mensen. Ook bemoeit dit netwerk van slimme dingen zich voortdurend met je
doen en laten.
Om in het IoT-tijdperk je privacy te beschermen en nog
steeds plezier van het internet te hebben is waakzaamheid geboden.
Fitness trackers worden nu al op grote schaal
gebruikt. Ze zijn leuk en praktisch zolang
ze alleen doen waarvoor ze bedoeld zijn.
Foto © Shao-chun Wang| Dreamstime.com.
Het toekomstscenario dat tegenwoordig vanuit verschillende grote bedrijven wordt ontwikkeld, het Internet of Things (IoT) dat steeds meer publiciteit krijgt, roept een verontrustend beeld op. De essentie van dit IoT is dat we in de toekomst omringd zullen zijn door intelligente apparaten die je voortdurend elektronisch bespieden en betuttelen.
Deze slimme dingen staan via het internet in verbinding met de computers van grote organisaties, die via het IoT allerlei informatie over je verzamelen. Volgens publicaties over het Internet of Things zal dit netwerk overal aanwezig zijn en zich uitstrekken van binnenin onze lichamen tot in de computersystemen van machtige wereldwijde organisaties. Sensoren en microprocessors in, op en rond het lichaam gaan draadloos communiceren met intelligente apparaten als smartphones en computers. Die geven de door sensoren geregistreerde informatie via het internet verder door.
Het Internet of Things verzamelt niet alleen informatie over je, het bemoeit zich ook voortdurend met je doen en laten. Alles om je leven makkelijker te maken.
Maar het leven in het komende IoT-tijdperk wordt helemaal niet makkelijker als je geen maatregelen neemt. Het is nu al zo dat wanneer je met een smartphone of ander slim apparaat online bent je steeds vaker onnodig door computerberichten afgeleid wordt van wat je aan het doen bent.
Toch blijven veel mensen voortdurend online en laten ze alle interrupties op zich afkomen. Dat kan een soort verslaving worden, zo is door Alex Soojung-Kim Pang beschreven in het boek "The distraction addiction". Sommige mensen gooien op zeker moment hun smartphone en andere digitale apparaten in de prullenmand, maar anderen worden juist helemaal verslaafd aan het voortdurend afgeleid worden.
Een betere oplossing is dat je op een plezierige manier van het internet gebruik blijft maken door alleen online te gaan als je daar echt voordeel van hebt. Email en voicemail zijn geweldige uitvindingen. Als je ergens mee bezig bent dan kun je binnenkomende berichten laten wachten tot het je schikt om ze te ontvangen en eventueel te beantwoorden. Veel email komt van computers en hoeft helemaal niet beantwoord te worden.
De online hinder zal in de komende jaren nog aanzienlijk erger worden. De bedenkers van het IoT gaan er van uit dat in de toekomst vrijwel iedereen voortdurend online is. Maar je kunt als individuele persoon altijd besluiten om wat dit betreft niet mee te doen. Het is beslist niet nodig om voortdurend met dit IoT verbonden te zijn.
Voor grote bedrijven is het IoT vooral interessant als een systeem om over veel mensen persoonsgegevens te verzamelen. Die gegevens kunnen grotendeels automatisch worden geregistreerd vanuit aan het internet gekoppelde intelligente dingen die je gebruikt. Deze dingen kunnen zich op het lichaam of in de kleding bevinden en worden dan wearables genoemd. De flexibele microchips die nu al bestaan kunnen gemakkelijk in kledingstukken worden bevestigd.
Een nu al veelgebruikte wearable is de fitness tracker, een op het lichaam gedragen apparaatje, veelal een polsbandje, met ingebouwde sensoren. Het meet verschillende lichamelijke gegevens en stuurt die naar je smartphone. Op het scherm kan je dan allerlei nuttige informatie over je fitness en gedrag bekijken.
Fitness trackers worden nu al op grote schaal gebruikt. Ze zijn leuk en praktisch zolang ze doen waarvoor ze bedoeld zijn: fitness-informatie op het scherm van je eigen smartphone of computer weergeven.
Maar inmiddels zijn er ook fitness trackers die je herhaaldelijk met betuttelende adviezen lastigvallen. Je kan bijvoorbeeld een mededeling krijgen dat je de laatste tijd te weinig hebt geslapen en maar beter vanavond vroeg naar bed kunt gaan. Ook zijn er polsbandjes die gaan trillen als je volgens het apparaat te lang stil hebt gezeten. Als het IoT werkelijkheid is geworden zal het ook mogelijk worden om de tracker met het internet te verbinden en je fitness-informatie door een online service te laten analyseren. De fitness tracker is een mooie uitvinding, maar door de overbodige extra's en koppeling aan het IoT wordt het een lastig en vervelend ding dat je privacy aantast.
Behalve fitness trackers zullen binnenkort nog vele andere wearables verkrijgbaar zijn. Ze zullen waarschijnlijk onder meer gebruikt worden om zonder password toegang te krijgen tot persoonlijke intelligente apparatuur, zoals de computer, de smartphone, de auto en uiteenlopende apparaten in het huis. Andere toepassingen van wearables die mogelijk gaan komen zijn inchecken bij het openbaar vervoer en afrekenen bij de supermarkt.
Naast het gebruik van wearables zal ook het direct met het lichaam verbinden van microchips steeds meer ingang vinden. Dat zal gebeuren door middel van een techniek genaamd EES (Epidermal Electronic System). Daarbij wordt gebruik gemaakt van elektronische plaktatoeages. Er kunnen nu al elektronische tattoos worden gemaakt die dunner zijn dan een haar. Ze worden onderdeel van het lichaam, zonder dat er zoals bij implantaties een chirurgische ingreep voor nodig is.
Het is niet waarschijnlijk dat de geïmplanteerde identificatie-microchips waarmee tegenwoordig huisdieren elektronisch herkenbaar worden gemaakt in de nabije toekomst ook op grote schaal bij de mens toegepast zullen worden. Te weinig mensen zouden zich vrijwillig laten chippen. EES zal veel gemakkelijker brede acceptatie kunnen krijgen dan het implanteren van microchips.
De technische mogelijkheden van EES zijn buitengewoon. Elektronische tattoos kunnen een persoonlijke identificatiecode bevatten en door middel van sensoren allerlei lichamelijke gegevens registreren.
Verwacht wordt dat deze elektronische plaktatoeages op grote schaal toegepast zullen worden voor fitness- en gezondheid-monitoring. Essentieel van deze tattoo-microchips is dat ze draadloos met apparaten en netwerken, en dus ook met het internet, verbonden kunnen zijn. Daardoor kunnen ze een belangrijke rol in het IoT gaan spelen.
Veel mensen zullen niet alleen intelligente dingen op het lichaam, in de kleding en op de huid meedragen, maar deze ook op allerlei plekken in hun woning hebben. Ook veel van deze automatische gadgets in de woning gaan waarschijnlijk onderdeel van het IoT worden.
Er wordt op het gebied van de huisautomatisering ofwel domotica tegenwoordig uitgebreid aan productontwikkeling en marketing gedaan. In de nabije toekomst zullen niet alleen de teevee en de audio-installatie, maar ook de verwarming, de verlichting, de gordijnen, de wasmachine, het koffiezetapparaat, de magnetron en andere voorzieningen in de woning allerlei computerintelligentie bezitten. Al deze apparaten en voorzieningen zullen op afstand bediend kunnen worden. Ook zullen door de bewoner bepaalde automatische procedures, zoals koffie zetten of een sfeerverlichting inschakelen, met een enkele opdracht geactiveerd kunnen worden. Te verwachten is verder dat door de intelligente apparatuur in de woning ook waarschuwingen op je afgevuurd zullen worden, zoals dat de planten water moeten hebben of dat er broodbeleg ingekocht moet worden.
Als afstandsbediening voor al dat moois zal de smartphone gebruikt kunnen worden. Deze kan in het komende IoT-tijdperk ook de functie van universele afstandsbediening hebben.
In het IoT-scenario gaan veel van die slimme dingen in de woning informatie over het gedrag van de bewoners verzamelen. Als het Internet of Things werkelijk geworden is kunnen de privacy-aantasting en de digitale hinder groteske vormen aannemen. Tenzij je maatregelen neemt word je dan voortdurend elektronisch bespied en bestookt met computerberichten.
Grote organisaties als AT&T, Cisco, General Electric, IBM, Intel, Panasonic, Sharp en Microsoft zien het IoT helemaal zitten. Daarom hebben deze en andere bedrijven samenwerkingsverbanden opgericht om over de nodige standaardisatie te overleggen. Dat is namelijk de belangrijkste technische barrière die genomen moet worden. De digitale techniek op zichzelf is nauwelijks een probleem; waar het om gaat is hoe de slimme dingen van verschillende leveranciers via netwerken met elkaar kunnen communiceren en samenwerken.
Het IoT is duidelijk het resultaat van een industry push. Het is niet een ontwikkeling die uit de samenleving voortkomt maar een bedenksel van marketing- en IT-mensen. De wellicht belangrijkste drijfveer achter dit toekomstscenario is het door grote bedrijven voor marketingdoeleinden willen verzamelen van persoonsgegevens.
Het in de marketing gebruiken van persoonsgegevens wordt tegenwoordig in veel grote bedrijven beschouwd als dé sleutel tot succes. Dat idee is gebaseerd op de hedendaagse fysicalistische psychologie. De mens wordt daarin niet gezien als een persoon die bewust besluiten neemt maar als een gewoontedier. Veel topmanagers en reclamemakers geloven in het fysicalistische mensbeeld van de tegenwoordige psychologie en baseren hun beleid er op. Daarom vinden ze het belangrijk zoveel mogelijk details over de gewoonten van individuele personen te verzamelen.
De door het IoT verzamelde persoonsgegevens zullen vooral worden gebruikt om gepersonaliseerde reclame op je scherm te laten verschijnen. Mogelijk heb je al met deze vormen van internetreclame kennisgemaakt. Als je bijvoorbeeld hebt gezocht naar een hotel in een bepaalde stad dan kunnen er nog een tijdlang advertenties voor hotels in die stad op je scherm verschijnen.
De technieken voor gepersonaliseerde internetreclame zijn volop in ontwikkeling. Veel marketing managers en reclamemakers verwachten veel van deze methodes en daarom vinden ze het verzamelen en analyseren van persoonsgegevens steeds belangrijker. Door analyse van persoonsgegevens kunnen van individuele personen profielen worden samengesteld, digitale persoonsbeschrijvingen die door reclamesoftware gebruikt kunnen worden.
Maar het valt te betwijfelen of dit inderdaad de succesvolle reclame van de toekomst zal zijn. Mensen zijn geen machines, ze zijn vrij om vandaag andere ideeën en voorkeuren te hebben dan gisteren. Het toekomstscenario Internet of Things steunt economisch vooral op de veronderstelling dat persoonsgegevens voor bedrijven enorm waardevol en belangrijk zijn. Marketingmensen hopen dat de gepersonaliseerde internetreclame door het creëren van persoonsprofielen zeer effectief kan worden. Maar het zou wel eens kunnen blijken dat dit soort individuele internetreclame op langere termijn helemaal niet aanslaat.
In het begin is het leuk dat bedrijven je persoonlijk lijken te kennen, maar het gaat al gauw irritant worden. Je merkt steeds duidelijker dat het computers zijn, geen mensen, die de persoonlijk getinte reclameboodschappen op je af vuren. Veel tegenwoordige internetreclame roept al weerstanden op en waarschijnlijk zal dat nog meer het geval zijn als deze vorm van reclame doorzet.
Steeds meer mensen vinden het niet prettig dat er allerlei gegevens over hen worden verzameld en in de reclame gebruikt. Deze weerstand zal ongetwijfeld verder toenemen en uiteindelijk de ondergang van het IoT tot gevolg hebben. Veel wijst er op dat de langetermijn maatschappelijke ontwikkeling in een andere richting zal gaan en dat het IoT uiteindelijk een erg dure flop wordt.
Met de beschikbare technische mogelijkheden kan een veel betere toekomst tot stand komen dan het IoT. Het internet is bedoeld om door mensen gebruikt te worden en wat dat betreft is er nog heel wat te wensen. Uiteindelijk zal de markt sturen naar verdere verbetering van technieken die werkelijk in een behoefte voorzien. Het hangt uiteindelijk van de consument af in welke richting de techniek zich verder ontwikkelt en wordt toegepast. De klant is nog altijd koning.
Er zijn veel aanwijzingen dat de meeste mensen helemaal niet zitten te wachten op een Internet of Things en meer behoefte hebben aan verdere verbetering van bestaande functies als email, informatie vinden op het web, online winkelen en online diensten gebruiken.
Er zullen ongetwijfeld steeds meer dingen met ingebouwde computerintelligentie komen, maar dat die op grote schaal aan het internet gekoppeld zullen zijn valt te betwijfelen. Fitness trackers kunnen bijvoorbeeld uitstekend helpen om je conditie en gezondheid te verbeteren, maar veel gebruikers zullen vinden dat de gegevens die zo'n apparaatje meet van henzelf zijn en moeten blijven. Uiteindelijk zal waarschijnlijk blijken dat maar weinig mensen er voor voelen om hun persoonsgegevens online te zetten.
Volgens sommige publicaties zou het IoT nog maar het begin zijn van een nog veel verder gaande integratie van mens en elektronica. De intelligente dingen zouden "empathisch" worden en via sensoren al registreren wat je wensen zijn voor je het zelf beseft. Ook zouden de beperkingen van het menselijke lichaam door allerlei geïmplanteerde elektronica worden overwonnen. Dat dit absurde scenario van wezens die half mens half robot zijn werkelijk wordt is heel onwaarschijnlijk.
Het IoT zal ongetwijfeld in de komende jaren door veel publiciteit en reclame tot een hype worden gemaakt. Maar die hype zal zoals vele andere uiteindelijk voorbij gaan. Er zullen veel slimme dingen komen die best wel nuttig kunnen zijn. Het kan zeker leuk en praktisch zijn om uiteenlopende slimme dingen te gebruiken, zolang je er maar niet mee online bent.
Zorg dat de slimme dingen op je lichaam of in je kleding geen verbinding met het internet kunnen maken. Gebruik een gewone afstandsbediening en niet de smartphone om de slimme apparaten in je huis te bedienen. Ga in principe uitsluitend online met een smartphone, tablet of computer, en beperk ook dat tot hoogstens enkele uren per dag. Als je in je vrije tijd gemiddeld meer dan twee uur per dag online bent wordt het tijd om je af te vragen of je aan internetverslaving lijdt. En wanneer je voor je werk vaak met het internet verbonden moet zijn dan kan je het beste in je vrije tijd helemaal offline blijven.
Houd er wel rekening mee dat sommige nadelen in het komende IoT-tijdperk onvermijdelijk zijn. Als je regelmatig online bent zullen er waarschijnlijk digitale persoonsprofielen van je worden samengesteld. Die kunnen door softwaresystemen worden gebruikt om je allerlei reclameboodschappen en andere mededelingen te sturen, en dat kan behoorlijk hinderlijk worden.
Ga daarom alleen online als je dat echt wilt en bepaal zelf welke informatie
je over jezelf bekend wilt maken. Er komen ongetwijfeld allerlei nuttige en/of
leuke slimme dingen die automatisch gegevens over je kunnen registreren. Als
je er gebruik van maakt zorg dan dat ze niet met het internet zijn verbonden.
Het internet is er om door mensen gebruikt te worden, niet om over
mensen gegevens te verzamelen.
De publicatie van FiLOSCOOP wordt verzorgd door
Bureau Everink te Almere
Copyright © 2014 Victor Christiano, Bureau Everink